ปราสาทสด๊กก๊อกธม สระแก้ว เดิมเรียกว่า “ปราสาทเมืองพร้าว” ต่อมาเรียกว่า “ปราสาทสด๊อกก๊อกธม” และ “ปราสาทสด๊กก๊อกธม” เป็นโบราณสถานที่ใหญ่และสำคัญของจังหวัดสระแก้ว ตั้งอยู่ที่บ้านหนองเสม็ด หมู่ที่ 9 ตำบลโคกสูง อำเภอโคกสูง จังหวัดสระแก้ว อยู่ห่างจากชายแดนประเทศไทย – ประเทศกัมพูชา เป็นระยะทางประมาณ 1 กิโลเมตร มีการสันนิษฐานว่าถูกสร้างขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 14 เพื่อใช้ประดิษฐานรูปเคารพและใช้ประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อในลัทธิศาสนาฮินดู คำว่าสด๊กก๊อกธม หมายถึง “เมืองที่มีต้นกกขึ้นรกในหนองน้ำใหญ่” ซึ่งในปัจจุบันบริเวณรอบๆ ยังคงสามารถมองเห็นหนองน้ำใหญ่ในอดีตที่อยู่ใกล้ ๆ ปราสาทอยู่บ้าง

ปราสาทสด๊กก๊อกธม (Sdok Kok Thom Castle) เป็นโบราณสถานที่ทรงคุณค่าและสำคัญยิ่งของภาคตะวันออก หลักฐานที่สำคัญในการค้นพบคือ หลักศิลาจารึกสด๊กก๊อกธม (หลักที่ 2) ซึ่งได้จดบันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของชนชาติขอม ในช่วงอดีตที่ผ่านมาเป็นระยะเวลานานถึง 200 ปี ศาสนสถานแห่งนี้ถูกสร้างขึ้นในปี พุทธศักราช 1595 รัชสมัยพระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ 2 (พุทธศักราช1593- 1609) เพื่อประทานแด่พระราชครูที่ลาสิกขาจากสมณเพศที่มีนามว่า “ศรีชเยนทรวรมัน”หรือ นามเดิมว่า “สทาศิวะ” โดยที่พระครูผู้นี้มีศักดิ์เป็นพระชามาดาของพระเจ้าสูรยวรมันที่ 1 อีกทั้งยังเป็นผู้ประกอบพิธีบรมราชาภิเษกถวายแด่ พระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ 2 (Udayadityavarman II) ปราสาทด้านนอกเป็นกำแพงแก้วก่อด้วยศิลาแดง มียาวประมาณ 127 เมตร โดยโบราณสถานแห่งนี้มีทางเข้าหลักคือโคปุระ ในบริเวณทิศตะวันออกเฉียงเหนือของปราสาท มีคำจารึกเป็นภาษาสันสกฤต ความยาวประมาณ 340 บรรทัด ระบุความเป็นมาของการก่อสร้างปราสาทแห่งนี้

ปราสาทสด๊กก๊อกธม สระแก้ว เป็นโบราณสถานที่มีรูปแบบสถาปัตยกรรมแบบเขมร อาคารทั้งหมดก่อสร้างด้วยหินทรายและศิลาแลง ประกอบด้วยอาคารสำคัญ คือ ปราสาทประธาน บรรณาลัย 2 หลัง สร้างขึ้นเนื่องในศาสนาพราหมณ์ลัทธิไศวนิกาย ศิลปะขอมแบบคลัง – บาปวน ในปี พ.ศ. 2539-2553 กรมศิลปากรได้เข้ามาสำรวจโบราณสถาน และอนุรักษ์พัฒนาปราสาทสด๊กก๊อกธม และในปี พ.ศ. 2560 กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนปราสาทสด๊กก๊อกธมขึ้น เป็นโบราณสถานสำคัญของชาติใน พ.ศ.2478 และประกาศขอบเขตพื้นที่โบราณสถานจำนวน 641 ไร่ 2 งาน 82 ตารางวา

ปราสาทสด๊กก๊อกธม สระแก้ว แห่งนี้หันหน้าไปทางทิศตะวันออก ด้วยความเชื่อของขอมที่ว่า “ทิศตะวันออกเป็นทิศแห่งพลังแสงสว่างและสิริมงคล ส่วนทิศตะวันตกเป็นทิศแห่งความตาย” ดังนั้นสิ่งแรกที่นักท่องเที่ยวจะสามารถมองเห็นเมื่อเดินเข้าสู่ตัวปราสาทก็คือ “เสานางเรียง” ซึ่งเป็นเสาหินที่มีการสร้างเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมยอดเสาสลักคล้ายรูปดอกบัวตูม มีทั้งหมดจำนวน 86 ต้น ตั้งเป็นแถวเรียงรายเป็นระยะทั้งสองข้างทาง เชื่อมไปยังประตูทางเข้าสู่ตัวปราสาท

ปราสาทสด๊กก๊อกธม สระแก้ว ประกอบด้วยองค์ปราสาท 3 หลัง ที่หันหน้าไปทางทิศตะวันออก ตัวปราสาทก่อสร้างด้วยหินทรายและศิลาแลงตามลักษณะศิลปะเขมรแบบคลัง-บาปวน ผังปราสาทด้านนอกเป็นกำแพงแก้ว มีทางเข้าหลักคือซุ้มประตูด้านทิศตะวันออกสร้างด้วยหินทราย เมื่อผ่านทางเข้าโคปุระมาจะพบคูน้ำรูปตัวยูล้อมรอบปราสาททั้ง 4 ด้าน มีกำแพงแก้ว 2 ชั้น ชั้นนอกทำด้วยศิลาแลง ชั้นในทำด้วยหินทราย

การเดินทางโดยรถยนตร์:

ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 348 มุ่งหน้าไปทางอำเภอตาพระยา ขับผ่านที่ว่าการอำเภอโคกสูงไปอีกประมาณ 3.5 กิโลเมตร ให้สังเกตุทางด้านซ้ายมือจะเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลหนองแวง ขับเลยไปอีกจะเห็นทางแยกและมีป้ายบอกทางไปปราสาทสด๊กก๊อกธม ให้เลี้ยวขวาและขับไปตามเส้นทางหลวงชนบท สก 3018 ผ่านบ้านสุขสำราญไปอีกประมาณ 7 กิโลเมตร พอถึงสามแยกบ้านหนองเสม็ดให้เลี้ยวซ้ายและขับไปอีกประมาณ 2 กิโลเมตรตามทางราดยาง ขับไปเรื่อยๆ ก็จะมีป้ายบอกทางเป็นระยะๆ จากนั้นจะพบเส้นทางเข้าปราสาท ให้เลี้ยวทางขวาและขับตรงเข้าไปอีกประมาณ 2.5 กิโลเมตร คุณก็จะถึงจุดหมายปราสาทสด๊กก๊อกธม

ที่อยู่: ตำบลโคกสูง อำเภอโคกสูง จังหวัดสระแก้ว 27120
เวลาทำการ: 08.30 – 16:30
สถาปัตยกรรม: เขมรโบราณ
ดูรายละเอียดเพิ่มเติม: www.finearts.go.th/SADOKKOKTHOM